อย่างไรที่เรียกว่า "ปฏิบัติธรรม" โดยสมเด็จพระญาณสังวร ตอนที่ 1

หลักปฎิบัติ

โพสเมื่อ : 7 Apr. 2025
แก้ไขเมื่อ : 7 Apr. 2025
ดูแล้ว : 507

แชร์ :
Facebook
Twitter
Line

อย่างไรที่เรียกว่า "ปฏิบัติธรรม"

โดยสมเด็จพระญาณสังวร วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ

ในการปฏิบัติธรรมนั้น ก็จะขอประ มวลเข้าในหลักใหญ่ 3 ข้อ คือ ศีล สมาธิ และ ปัญญา หรือประมวลเข้าในโอวาท 3 ข้อ ของพระพุทธเจ้า

การไม่ทำบาป คือ กรรมที่ชั่ว ความ ที่ชั่ว ผิดทั้งปวง

การทำกุศล คือ กรรมที่ดี ที่ชอบ คุณงามความดีให้ถึงพร้อม การชำระจิตของตนให้บริสุทธิ์ผ่องใส ซึ่ง พระโอวาททั้ง 3 ข้อนี้ อาจารย์ทั้งหลาย ก็ได้สอนกันมาพอสรุปเข้าในกันและกัน 4 คือ

ศีล กับการไม่ทำบาปทั้งปวง

สมาธิ กับการทำกุศลให้ถึงพร้อม

ปัญญา กับการชำระจิตของตนให้ ผ่องใส

เพราะฉะนั้น ผู้ศึกษาปฏิบัติธรรม ก็พึง กำหนดความย่อ ของการศึกษาปฏิบัติธรรมทั้ง หมดเข้าในหลักของ ศีล สมาธิ ปัญญาหรือ พระโอวาท 3 ข้อ ดังที่กล่าวมา ถ้าหากจะถามว่า พระศาสนานั้นโดย ย่อที่สุดสอนอย่างไร ก็ตอบได้ว่า สอนให้ไม่ทำบาปทั้งปวง ทำกุศลให้ถึงพร้อม และชำระจิตของตนให้ บริสุทธิ์ผ่องใส ความย่อของพระพุทธศาสนา ทั้งหมด ก็รวมเข้าใน 3 ข้อนี้ หรือว่ารวมเข้าใน ศีล สมาธิ ปัญญา นี่เป็นส่วนฝ่ายปฏิบัติ เพราะฉะนั้น ทุกคนจึงกำหนดให้รู้จัก พุทธ ศาสนาโดยย่อไว้ดังนี้

และก็พึงทราบว่า พระพุทธเจ้าได้ ตรัสสอนแม้โดยย่อทั้ง 3 ดังกล่าว ก็จาก ธรรมชาติธรรมดานี่เอง คือธรรมะที่เป็น พระธรรมรัตนะที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ และ ที่พระพุทธเจ้าได้ทรงสั่งสอน ก็เป็นธรรมชาติ ธรรมดานี่เอง

ธรรมชาติธรรมดานี้อยู่ที่ไหน ก็มีอยู่ที่บุคคลทุกๆ คนนี่เอง ไม่ใช่มี ในภายนอก ทุกๆ คนมีของ ศีล สมาธิปัญญา มาโดยลาดับ

ยกตัวอย่าง เช่นว่าในการเรียน หนังสือ เมื่อเข้านั่งในห้องเรียน ก็ต้องส รวมกาย วาจา ตลอดถึงใจ ให้สงบเป็น ปกติเรียบร้อย พร้อมที่จะฟังครูสอน พร้อม ที่จะอ่านหนังสือ อันเป็นความปกติเรียบร้อย ของ กาย วาจา ใจ

นี่ก็คือศีล และจะต้องมีสมาธิ คือ ความตั้งใจ เมื่อฟังก็ต้องตั้งใจฟัง เมื่ออ่านก็ต้องตั้งใจ อ่าน ขาดความตั้งใจไม่ได้ ถ้าขาดความตั้ง ใจ ฟังก็ไม่รู้เรื่อง อ่านก็ไม่รู้เรื่อง

หนังสือบรรทัดเดียว ถ้าขาดความ ตั้งใจก็อ่านไม่รู้เรื่อง หรือแม้เพียงหนังสืออักษรเดียว ตัวเดียว คำเดียว ขาดความ ตั้งใจก็อ่านไม่รู้เรื่อง ฟังก็เหมือนกัน ถ้า ขาดความตั้งใจ แม้คำเดียวก็ฟังไม่ได้ยิน ตั้ง ใจจึงจะฟังได้ยิน

ความตั้งใจที่ทําให้อ่านได้ ที่ทำให้ฟัง ได้ นี่แหละคือสมาธิและเมื่อมีสมาธิในการอ่าน ในการ ฟังดังนี้ ก็ได้ปัญญา คือ ความรู้ ความรู้ ในหนังสือที่อ่าน ความรู้ในเรื่องที่ฟัง ได้ ความรู้ในวิชาที่ครูสอนแนะให้อ่าน หรืออธิ บายให้ฟัง นี่คือศีล สมาธิ ปัญญา ที่ทุกคนต้อง มีตั้งแต่เป็นเด็ก คือใช้ในการเรียน เมื่อเรียน สําเร็จมาถึงในการทำงาน จะทำงานอัน ใดก็ต้องมีร่างกาย อันหมายถึงทั้งกาย ทั้งวาจา ทั้งใจ สงบเป็นปกติ เตรียมพร้อมที่จะ ทำงานนั้น

เช่นว่า นั่งประจำโต๊ะทำงานก็ต้องมี กาย วาจา ใจ เป็นปกติ พร้อมที่จะทำงาน และก็ต้องมีความตั้งใจในงานที่ทำ ซึ่งจะได้ ปัญญา คือ ความรู้ว่าจะทำงานนั้นอย่างไร และทำงานนั้นได้ถูกต้อง เพิ่มความรู้ใน การงานที่ทำนั้นยิ่งขึ้นนี่ก็เป็นปัญญา ดังนี้จึงเป็นศีล สมาธิ ปัญญา ในการทำงาน

แม้ในกิจการอย่างอื่นที่นอกจากที่ยก มาเป็นตัวอย่างนี้ ทุกๆ ทุกๆ อย่างที่เป็นการ งานที่พึงทำแล้วก็ต้องอาศัย ศีล สมาธิ ปัญญา ที่เป็นธรรมชาติธรรมดา ดังนี้ของ ทุกๆ คนนั้นมาประกอบกระทำทั้งนั้น

เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าจึงได้จับ เอาธรรมชาติ ธรรมดา ของทุกๆคนที่ต้อง อาศัยอยู่นี่แหละ มาตรัสสอนให้ทำการอบรม สิ่งที่มีอยู่แล้วนี้ ให้มีสมรรถภาพยิ่งขึ้น ให้มี พลัง ยง บน ให้สามารถที่จะปฏิบัติทำความ เป็นปกติเรียบร้อยดีงามของร่างกาย คอ ของกาย วาจา ใจ ในกรรมที่พึงทำทั้ง หลาย ให้สามารถเว้นจากกรรมที่ตัวที่ผิด ได้ดียิ่ง ขึ้น

tag :

แสดงความคิดเห็น :

- กรุณาใช้คำพูดที่สุภาพและไม่ทำให้ผู้อื่นเสื่อมเสีย
- ห้ามมิให้ผู้ใดโพดขายสินค้าเด็ดขาด
- ข้อความโพสโดยสาธารณชน โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน