อย่างไรที่เรียกว่า "ปฏิบัติธรรม" โดยสมเด็จพระญาณสังวร ตอนที่ 5

หลักปฎิบัติ

โพสเมื่อ : 11 Apr. 2025
แก้ไขเมื่อ : 11 Apr. 2025
ดูแล้ว : 1492

แชร์ :
Facebook
Twitter
Line

อย่างไรที่เรียกว่า "ปฏิบัติธรรม" ตอนที่ 5

โดยสมเด็จพระญาณสังวร วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ

ผู้ที่ได้สมาธิดี และใช้สมาธิไปในทาง ที่ผิดนั้น มีตัวอย่างมาตั้งแต่ครั้งพุทธกาล เช่น พระเทวทัตซึ่งปฏิบัติได้สมาธิสูง ได้พลังจิตอันเกิดจากสมาธิ แต่มาใช้สมาธิไป ในทางที่ผิด ด้วยอำนาจของความอยากใหญ่ คืออยากเป็นองค์พระศาสดาเอง แทนพระ พุทธเจ้า จึงได้คิดทำลายพระพุทธเจ้าด้วยการ ไปหากำลังจากพระเจ้าอชาตศัตรู โดยที่ใช้ อำนาจทางพลังจิตนี้ ทำให้พระเจ้าอชาตศัตรู เลื่อมใส นับถือ และสนับสนุน

ดังนี้เรียกว่า ตัณหา เป็นผู้ที่จับสมาธิ ไปใช้ให้เป็นประโยชน์ อันนี้ต้องระวังมาก ผู้ ปฏิบัติธรรมซึ่งต้องการสมาธิดีนั้น จะต้องไม่ให้ตัณหานำเอาพลังของสมาธิ ที่ได้นั้นไปใช้ ในทางที่ผิด เพราะเมื่อตัณหาจับไปใช้ในทาง ที่ผิดแล้ว ตัณหาก็จะมีพลังมากขึ้น จะ สามารถหาบัว หาผิดได้มากขึ้น ต่อเมื่อใช้สมาธิในทางที่ถูกต้อง จึง จะสามารถปฏิบัติทำการงานที่ดีที่ชอบ ได้มาก ขึ้น ได้ถูกต้องขึ้น และสมาธิที่เรียกว่า สัมมาสมาธิ ใน พระพุทธศาสนานั่น ต้องเป็นสมาธิในทางที่ ถูกทชอบ และหากใช้สมาธิไปในทางที่ผิด สมาธิ ก็จะเสื่อม ดังที่ผู้ที่ได้สมาธิอย่างสูงและปฏิบัติ ไปในทางที่ผิดนั้นก็ต้องเสื่อมจากสมาธิ หรือ ต้องเป็นอันตรายเพราะเหตุต่างๆ ในปัจจุบัน อันใกล้นี้ก็มีตัวอย่างเป็นอันมาก

เพราะฉะนั้นจึงต้องเข้าใจว่า ปฏิบัติสมาธิในพระพุทธศาสนานั้น ให้ใช้สมาธิไปในทางที่ถูกต้อง จึงจะเป็นสัมมา การ ต้องการ สมาธิ คือต้องการให้เป็นฐานของปัญญา ที่ จะให้รู้จักบาปบุญคุณโทษ ประโยชน์มิใช่ประ โยชน์ ต้องการที่จะให้ทำงาน

คือให้ได้ปัญญา ในการทำงานต่างๆ ให้ดีขึ้น เช่น เป็นข้าราชการที่ปฏิบัติงานในหน้า โดยอาศัยพลังสมาธิให้เกิด ที่ของตนให้ดีขึ้น ปัญญาในการปฏิบัติงาน โดยให้อาศัยพลัง ของสมาธินี้ ระงับตัณหาความดิ้นรนทะยาน อยาก ระงับโลภ โกรธ หลง หรือสงบตัณหา สงบโลก สงบโกรธ สงบหลงให้มากขึ้น ทำจิตให้ปลอดโปร่ง ซึ่งเข้าในข้อว่า

ชำระจิตของตนให้บริสุทธิ์ผ่องใส ใสจากกิเลสตัณหาดังที่กล่าวมาแล้วนี้ หากิเลสตัณหา ให้ลดน้อยลง โดยลำดับ เมื่อเป็นดังนี้ ก็จะทำให้ความเห็นแก่ตัว ลดน้อยลงไปโดยลาดับ ทำให้มีจิตใจที่มีเมตตา อุปถัมภ์อยู่ เกิดมีความเห็นอกเห็นใจ ความรัก ในเพื่อนมิตรสหาย ในสัตว์ร่วมโลกทั้งหลาย มากขน

ทำให้จิตมีเมตตา ไมตรี ปรารถนา ความสุขให้แก่ตนเอง และแก่ผู้อื่นมากขึ้น เห็น ผู้อื่นต้องการสุข ไม่ต้องการทุกข์อย่างตนเอง และก็ไม่ก่อทุกข์ให้แก่ใครๆ ต้องการก่อสุขให้ เกิดขึ้นแก่ใครๆ รวมทั้งตนด้วย จงทำให้เหมือนอย่างว่า ตัวเราเองนี้ ใหญ่ออกไปครอบทั้งหมด ด้วยอานาจของเมตตา โดยที่ไม่มีความลำเอียง ในตัวเราตัว เขา แต่มีจิตเมตตาอารีเผื่อแผ่ไปกว้างขวาง มากขนา ด้วยอำนาจแห่งเมตตาดังนี้ ก็ด้วย

อำนาจของการที่มาปฏิบัติในสมาธิ และให้ ได้ปัญญา ในอันที่จะปฏิบัติตนให้ถูกต้อง ในการ ปฏิบัติงานของตน ในอันที่จะปฏิบัติและกิเลส ของตน ในอันที่จะปฏิบัติเพิ่มพูนศีล สมาธิ ปัญญา ของตนให้ดียิ่งขึ้น เป็นอันว่า ได้ปฏิบัติให้เข้าถึงพระพุทธ ศาสนาที่เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้วว่า

พระพุทธเจ้า เป็นผู้ตรัสรู้ชอบแล้ว

พระธรรม เป็นธรรมะที่พระองค์ได้ ตรัสสอนไว้ดีแล้ว

พระสงฆ์ คือผู้ที่ปฏิบัติตามคำสั่งสอน

ของพระองค์ ได้ปฏิบัติดีแล้ว ซึ่งพระสงฆ์ที่ ปฏิบัติดีแล้วมีอยู่ และที่กำลังปฏิบัติอยู่ก็มีอยู่ และตนเองนั้น เมื่อกำลังปฏิบัติดีอยู่ก็ได้ชื่อว่า เป็นผู้ปฏิบัติเข้าหมู่ของพระสงฆ์ อันเป็นรัตนะ ที่ 3 นี้เช่นเดียวกัน

เพราะฉะนั้น เมื่อได้ศึกษาปฏิบัติพระ พุทธศาสนาดังกล่าวนี้ก็ได้ชื่อว่าได้ศึกษาปฏิบัติพระพุทธศาสนาแล้ว.